ساخت زیورآلات از طلا فرآیندی چند مرحلهای شامل طراحی، قالبسازی، ریختهگری، پرداخت و آبکاری است. برای دست یابی به قطعهای با کیفیت تولید و جلای بالا انجام عملیات قطعه شویی طلا پیش از آبکاری ضروری میباشد. شستشوی طلا در این مرحله باید به گونهای انجام شود که هر گونه آلودگی همانند چربی، برادههای مرحله پولیش، ذرات ریز گچ باقی مانده از مرحله ریختهگری و ... کاملا از قطعه طلا جدا گردند. قطعه شویی جواهرات به پروسه تولید آنها محدود نمیباشد. زیورآلات استفاده شده با گذشت زمان جرم و الودگی روزمره را جذب کرده و بتدریج جلای خود را از دست میدهند و برای بازیابی زیبایی اولیه خود نیازمند شستشو میباشند. استفاده از دستگاه شستشوی اولتراسونیک یکی از بهترین و کارآمدترین روشها برای قطعه شویی طلا است.
در روش حمام مافوق صوت ، قطعات طلا و جواهرآلات در سبد ویژه قرار گرفته و در مخزن دستگاه غوطه ور میشوند که با حلالهای مخصوص تمیز کردن جواهرات پر شده است. دستیابی به کیفیت شستشوی بسیار خوب با استفاده از آب و یک ماده شوینده دارای PH پایین نیز امکان پذیر است. با روشن شدن دستگاه شستشوی التراسونیک ، انرژی اولتراسونیک مومجب تشکیل و از بین رفتن سریع حباب های کوچک در محلول شوینده میشود. انرژی بالا حباب هایی ایجاد می کند که اندازه آنها سریعا افزایش یافته و پس از رسیدن به حد مشخص میترکند. انرژی بسیار زیاد حاصل از این انفجارهای میکرونی باعث جدا شدن آلودگیها از تمامی قسمت های قطعه ازجمله شیارها و حفرات ریز و نقاط غیرقابل دسترس میشود و بالاترین کیفیت نظافتی را فراهم میکند.
شستشوی طلا به روش سنتی به صورت دستی و با استفاده از برس و صابون انجام میشود. تمیز کردن قطعهای پیچیده به این شکل بسیار زمان بر و خستهکننده میباشد. دستگاه قطعه شوی طلا التراسونیک پیچیدهترین قطعات را در چند دقیقه تمیز میکند. برای تمیز کردن زیورآلات چند تکه به این روش نیازی به جدا کردن بخشها از یکدیگر نیست. همچنین هنگام استفاده از این روش امکان تمیز کردن چندین قطعه بصورت همزمان وجود دارد که تمامی موارد ذکر شده سرعت عملیاتی را به میزان قابل توجه افزایش می دهد.
شستن طلا با استفاده از دستگاه شستشوی التراسونیک در مقایسه با روشهای سنتی بسیار اقتصادیتر است. شستشو در این روش بعلت حباب زائی توسط امواج مافوق صوت صورت میگیرد و در نتیجه ماده شوینده کمتری مصرف میشود. از سوی دیگر کار کردن با دستگاه التراسونیک بسیار ساده بوده و تنها به یک اپراتور نیاز دارد که به معنای هزینه نیروی انسانی کمتر است. این عوامل در مجموعه باعث صرفهجویی مالی قابل توجه میگردد.
استفاده و دور ریختن حجم بالایی از مواد شوینده در کارگاههای طلاسازی بزرگ دارای تاثیر منفی قابل توجه بر منابع آب محلی میباشد. با توجه به اینکه در یک دستگاه طلا شور التراسونیک بخش عمده عملیات شستشو توسط امواج التراسونیک انجام می شود، میزان مصرف ماده شوینده کاهش یافته و به تبع آن تاثیر زیست محیطی فرایند شستشو بطور کلی کاهش مییابد. عدم استفاده از حلالهای قوی در این روش ایمنی محیط کار را نیز برای کارکنان افزایش میدهد.
باارزش ترین جواهرات معمولا دارای پیچیدهترین طراحی میباشند. گردنبدها، دستبندها، ساعت ها و سایر زیورآلات شیارهای متعددی دارند که جرم، گرد و غبار و سایر آلودگیها در آنها جای میگیرد. زیورآلات خاص با طرحهای شخصی سازی شده نیز ممکن است حفرات کوچکی داشته باشند که آلودگی در آنها جمع میشود. بسیاری از این بخشها بسیار کوچک بوده و امکان دسترسی و تمیز کردن آنها توسط اغلب ابزارهای دستی وجود ندارد. دستگاه شستشوی التراسونیک با ایجاد حباب های بسیار کوچک در این بخشها امکان شستشوی آنها را فراهم میکند.
در روشهای سنتی شستشوی قطعات طلا و جواهر امکان کنترل فرایند تمیز کردن و بعنوان مثال فشار برس وجود ندارد و تنها دقت و مهارت کاربر تضمین کننده سلامت قطعه و عدم آسیب دیدن آن است. حال آنکه هنگام استفاده از دستگاه طلا شوی التراسونیک میتوان زمان عملیات، دما و PHمحلول شوینده را به دقت تنظیم نمود تا شستشوی به شکلی کاملا ملایم و در عین حال باکیفیت انجام شده و ضمن دستیابی به بهترین نتیجه کوچکترین آسیبی به قطعه وارد نشود.
طیف گستردهای از دستگاههای اولتراسونیک از مدلهای ساده on-off گرفته تا مدلهای دارای امکانات مهم برای افزایش سرعت، کیفیت و ایمنی عملیات شستشو بعنوان دستگاه قطعه شور طلا قابل استفاده هستند اما هنگام انتخاب یک دستگاه جواهر شوی آلتراسونیک، توجه به موارد زیر در اولویت قرار دارند:
ابعاد یعنی طول،عرض و ارتفاع مخزن دستگاه التراسونیک کلینر باید متناسب با اندازه و تعداد قطعات باشد. اگر چه زیورآلات عموما قطعاتی کوچک هستند اما باید توجه شود که تمامی سطوح آنها باید کاملا در محلول شوینده قرار گیرد.
عملیات شستشوی التراسونیک زیورآلات داخل سبدهای دستگاه انجام میشود. اغلب سبدها چه مدلهای استاندارد و چه مدلهای آپشنال دارای منافذ بزرگی هستند که امکان عبور زیورآلات از آنها وجود دارد. بنابراین باید توجه نمود که حتما از سبدهای دارای منافذ کوچک استفاده شود که میتوان آنها را داخل سبد استاندارد دستگاه قرار داد یا به مستقیما داخل مخزن غوطه ور نمود.
این پارامتر اندازه حبابهای ایجاد شده را تعیین میکند. برای شستشوی طلا و جواهرات فرکانس باید در محدودهای باشد که حبابهای ایجاد شده به حدی کوچک باشند که داخل شیارها و منافذ کوچک قطعات تحت شستشو نفوذ کنند.
اغلب زیورآلات با استفاده از دستگاه شستشوی التراسونیک قابل تمیز کردن هستند. اما اگر قطعهای دارای سنگهای قیمتی نرم همانند اپال، لاپیس، لازولی و فیروزه یا جواهرات ارگانیک همانند مروارید، مرجان و کهربا است خطر آسیب دیدگی وجود دارد. همچنین استفاده از این دستگاه برای شستشوی جواهراتی که رنگ آنها تحت عملیات حرارتی افزایش یافته است توصیه نمیشود.