در صنعت پزشکی استاندارد بالایی برای تمیزی و استریل تجهیزات پزشکی در نظر گرفته شده است. پزشکان، پرستاران و بیماران به طور مرتب با ابزار جراحی و تجهیزات دیگر در تماس هستند که در صورت استریل نبودن آنها امکان انتقال بیماری‌ها از فردی به فرد دیگر وجود خواهد داشت. بنابراین پیچیده‌ترین وسایل پزشکی و جراحی باید به طور کامل استریل و شسته شوند.
صنعت پزشکی از مزایای فراوان اولتراسونیک برای استریل کردن کاشت‌های ارتوپدی، ابزارهای جراحی، چاقوهای جراحی، لنزها و سوزن هایپودرمی استفاده می‌کند. شستشوی وسایل جراحی به روش اولتراسونیک 15 برابر سریع‌تر از روش دستی است. به علاوه، از بین بردن انواع پاتوژن‌ها با اندازه میکروسکوپی از روی تجهیزات پزشکی به لطف التراسونیک کلینر دیگر کار وقت‌گیر و سختی نیست.
اگر در حوزه پزشکی و سلامت مشغول به کار هستید و هنوز از فناوری التراسونیک استفاده نمی‌کنید این مطلب را از دست ندهید.
روش‌های شستشو و استریل کردن تجهیزات پزشکی
برای جلوگیری از شیوع بیماری‌های لازم است همه بیمارستان‌ها و مراکز درمانی استراتژی درستی برای استریل تجهیزات پزشکی داشته باشند.
فرایند استریل تجهیزات پزشکی شامل سه مرحله اصلی شامل شستشو، ضدعفونی و استریل است. پر واضح است که در تمام روش‌های شستشو هدف اصلی پاکسازی صد در صدی و استریل کامل است.
تجهیزات پزشکی را با توجه به میزان حساسیتی که دارند به سه دسته تقسیم می‌کنند:
- تجهیزات حساس شامل ابزارهای جراحی می‌شوند که به طور مستقیم با بافت‌های بدن در ارتباطند و هر گونه آلودگی در آنها سبب عفونت بافت‌ها خواهد شد.
- تجهیزات نیمه حساس مثل تجهیزات اندوسکوپی که با غشاهای مخاطی در ارتباطند.
- تجهیزات غیر حساس مثل استئوسکوپ که فقط با پوست در تماس هستند.
بر پایه میزان اهمیت تمیز کردن، روش‌های مختلفی برای شستشو و استریل تجهیزات پزشکی وجود دارد.
استریل با بخار (اتوکلاو)
چون این روش نسبتا امن و ارزان است، در بسیاری از مراکز پزشکی استریل تجهیزات پزشکی توسط اتوکلاو انجام می‌شود. اتوکلاو از فشار و گرمای شدید ناشی از بخار برای از بین بردن آلودگی‌ها و پاتوژن‌ها استفاده می‌کند. اما این روش تنها برای ضدعفونی سطوح بیرونی تجهیزات کاربری دارد و اگر تمام بخش‌های وسیله مورد نظر در معرض بخار نباشند، عمل استریل به طور کامل انجام نمی‌شود.
استریل با گرمای خشک
وقتی بخار قدرت نفوذ به همه سطوح را نداشته باشد استفاده از روش گرمادهی خشک تکنیک موثری است. در این روش، استریل تجهیزات پزشکی با دمای بسیار بالا و در مدت زمان طولانی انجام می‌شود. که همین به نوعی نقطعه ضعف این روش محسوب می‌شود.
استریل به روش غوطه‌وری در مواد شیمیایی
برخی مواد شیمیایی از جمله ازون، اکسیداتیلن، آب اکسیژنه و سفید‌کننده این قابلیت را دارند که پاتوژن‌ها را نابود کنند ولی در عین حال برای انسان مضر هستند. در روش غوطه‌وری لازم است تجهیزات پزشکی برای مدت زمان مشخصی در مواد شیمیایی غوطه‌ور باشند. بعد از استریل کردن، تجهیزات باید شسته و خشک شوند. این روش هم برای بسیاری از تجهیزات پزشکی کاربری ندارد و وقت‌گیر است.
شستشوی به روش سنتی
روش سنتی یا روش دست با کمک ابزار شستشو مثل برس‌ها و ساینده‌های دیگر، توسط تکنسین‌ها انجام می‌گیرد. این روش کاری سخت و با دقت پایین است و خطرات زیادی به خصوص برای تکنسین‌ها دارد. چون ممکن است تجهیزات جراحی نوک تیز و برنده به آنها آسیب برساند و سبب انتقال بیماری به آنها شود. علاوه بر این در روش سنتی امکان آسیب دیدن تجهیزات ظریف پزشکی هم وجود دارد.
شستشو به روش اسپری فشار قوی
در روش اسپری فشار قوی، آب با فشار بر روی تجهیزات پاشیده می‌شود و آلودگی و خاک را پاک می‌کند ولی استریل را انجام نمی‌دهد. این روش به خصوص برای شستشوی آندوسکوپ‌ها، کانول‌ها، کورت‌ها، ظروف شیشه‌ای و بسیاری از ابزارهای دیگر استفاده می‌شود.
شستشوی و استریل تجهیزات پزشکی با التراسونیک کلینرها
عمل تمیز کردن در دستگاه‌های شستشوی التراسونیک با استفاده از کاویتاسیون انجام می‌شود. کاویتاسیون واکنشی فیزیکی ناشی از عبور امواج فراصوت از یک مایع و برخورد به سطوح یک جسم داخل مایع است.
بر اثر این واکنش میلیون‌ها حباب کوچک ایجاد می‌شود. که این حباب‌ها بر اثر گرما و فشار متلاشی شده و انرژی ناشی از آن باعث پاک کردن آلودگی‌ها از روی سطوح می‌شود. این روش با دقت بالاتری نسبت به سایر روش‌ها می‌توانند همه چیز را از باکتری و قارچ گرفته تا رسوبات کربن، گریس و بقایای شیمیایی از هر سطحی جدا کنند.
چرا روش اولتراسونیک بهتر است؟
در بحث پزشکی تنها شستشو مطرح نیست، بلکه مساله اصلی استریل و سترون کردن مال تجهیزات مهم است. استریل کردن تجهیزات پزشکی توسط التراسونیک به دلیل ویژگی‌های منحصر به فردی که دارد، به یکی از متداول‌ترین روش‌های اتوماتیک در صنعت پزشکی تبدیل شده است. این روش به مراتب از روش‌های دیگر مانند شستشوی دستی و حتی اتوکلاو عملکرد بهتری دارد.
التراسونیک کلینرها به تنهایی تاثیری در از بین بردن باکتری‌ها ندارد ولی در صورت استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده، می‌توان علاوه بر شستشو، عمل استریل تجهیزات پزشکی را هم انجام دهد.
در جدول زیر مشخص است که روش‌های مختلف چقدر در استریل تجهیزات پزشکی تاثیر گذارند و می‌بینید که التراسونیک بالاترین درصد استریل و پاک‌کنندگی را دارد.
| روش |
میزان پاک کنندگی (%) |
| اسپری فشار قوی |
14 |
| غوطه‌وری در مواد شیمیایی |
30 |
| اتوکلاو |
35 |
| شستشو دستی |
72 |
| التراسونیک |
99 |
روش شستشوی تجهیزات پزشکی در حمام التراسونیک
ابزارهای پزشکی و جراحی بعد از استفاده باید به سرعت تمیز شوند تا بقایای خون و بافت‌ها روی ابزار خشک نشوند. به همین دلیل لازم بلافاصله بعد از استفاده باید با آب گرم شسته شوند و حدود 10 تا 20 دقیقه در مواد شوینده ملایم قرار بگیرند.
پس از انجام مرحله اول شستشو، این تجهیزات به حمام التراسونیک منتقل می‌شوند. حمام التراسونیک از آب و در صورت لزوم با مواد ضدعفونی‌کننده پر می‌شود. وسایل در سبد تمیز‌کننده اولتراسونیک به نحوی قرار می‌گیرند که در تماس با یکدیگر نباشند. شستشو معمولا طی پنج تا ده دقیقه انجام می‌شود. سپس تجهیزات برای خشک شدن به سینی منتقل می‌شوند.
- دقت کنید که تجهیزات پزشکی با جنس کروم نباید در التراسونیک شسته شوند.
- برای راحتی و دقت بیشتر، قطعات متحرک را از هم جدا کنید.
- اگه ابزارها به شکل قوطی هستند لازم است به نحوی قرار گیرند تا فضای داخلی آن به خوبی تمیز شود.
- دستگاه را دقیقا بر اساس دستورالعمل سازنده در فرکانس و دما و زمان درست تنظیم کنید.
- در پایان چرخه، وسایل را از حمام اولتراسونیک خارج کرده و آنها را کاملاً با آب مقطر بشویید.
- حتما محلول داخل حمام التراسونیک بعد از هر بار شستشو تخلیه کنید.
اولتراسونیک کلینرها روش تمیز کردن را به خصوص در بحث پزشکی متحول کرده‌اند. حمام التراسونیک شستشو را با آب و بدون حلال‌های شیمیایی انجام می‌دهند به همین دلیل ایمنی تجهیزات، کارکنان و سلامت محیط زیست حفظ می‌شود.
فرایند تمیز کردن در التراسونیک، ملایم اما قدرتمند و بدون صدمه به تجهیزات پزشکی، به بهترین نحو انجام می‌شود و مهم‌تر از همه تمام بخش‌های تجهیزات حتی منافذ میکروسکوپی به راحتی تمیز می‌شوند. تمام این ویژگی سبب می‌شود التراسونیک بهترین انتخاب برای استریل تجهیزات پزشکی باشد.
